Cito-toetsen op de basisschool.

Veel basisscholen gebruiken Cito-toetsen om bij te houden hoe kinderen zich ontwikkelen. Wanneer worden de toetsen afgenomen? Waar gaan de vragen over? En wat zeggen de resultaten eigenlijk? Dat vertellen we je in dit artikel.

Toetsen op school

Op de basisschool worden verschillende type toetsen afgenomen. Eén van deze types is de leerlingvolgsysteemtoets. Op de basisschool en soms ook in de onderbouw van de middelbare school worden deze toetsen één of twee keer per jaar afgenomen. Deze vormen de basis voor het leerlingvolgsysteem. Een veelgebruikte leerlingvolgsysteemtoets op de basisschool is van Cito. De meeste van deze Cito-toetsen zijn zowel digitaal als op papier beschikbaar.

Inhoud

Het leerlingvolgsysteem Leerling in beeld focust vooral op de groei van je kind en niet op vergelijken. De inhoud is afgestemd op de klas waar je kind in zit. In groep 7 worden dus andere vaardigheden getoetst dan in groep 3. De school neemt in ieder geval toetsen voor taal en rekenen/wiskunde af. Voor taal wordt er vaak getoetst op technisch lezen, begrijpend lezen, spelling, grammatica en woordenschat. Veel scholen nemen bovendien de Drie Minuten Toets (DMT) af. Deze test hoe snel je kind kan lezen. Het nieuwe leerlingvolgsysteem Leerling in beeld geeft scholen ook de mogelijkheid om te meten hoe je kind zich sociaal-emotioneel ontwikkelt en wat de werk- en leerhouding van je kind is.

Voor kleuters is er een apart observatie-instrument Kleuters in beeld. Dit zijn geen toetsen zoals in groep 3 tot en met groep 8, maar volgt wel de ontwikkeling van je kind op taal, rekenen, motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling.

Afname Cito-toetsen

De Cito-toetsen zijn al vanaf de kleuterklas beschikbaar en worden tijdens de hele basisschoolperiode gebruikt. Er zijn verschillende afnamemomenten in het schooljaar: aan het begin, het midden en het eind van het schooljaar. De school kiest zelf het aantal toetsen en het moment van afname. Als je kind een ondersteuningsbehoefte heeft is het bij veel toetsen mogelijk om een aangepaste versie te maken. Lees daarover meer op de website van Cito.

De resultaten

De resultaten geven informatie over het niveau waarop je kind presteert, het zogenaamde functioneringsniveau. De school kiest op welke manier de resultaten worden weergegeven: van A t/m E of van I t/m V. Cito gaat uit van een gemiddelde score (B/C of III). In het overzicht kun je zien bij welk resultaat je kind al meer stof beheerst (A/B of I/II) of juist meer moeite heeft met bepaalde onderdelen (C/D/E of IV/V).

Een enkele score op zich geeft vaak onvoldoende beeld. Het is namelijk belangrijk om te weten of je kind groei doormaakt en zich blijft ontwikkelen. De ontwikkeling van kinderen gaat meestal met sprongetjes. Als ouder wil je weten of je kind wel steeds vooruit gaat. Daarom worden de resultaten in het leerlingvolgsysteem van Cito ook in grafiekvorm getoond. Zolang de lijn omhoog gaat, hoef je je geen zorgen te maken. Als de lijn ineens een stuk minder hard stijgt, afvlakt of zelfs daalt is het goed om eens te kijken wat daar de reden voor kan zijn. Misschien was je kind heel moe, of gebeurde er iets tijdens de afname. Het kan ook zijn dat je kind net moeite heeft met een nieuw stuk lesstof. In het laatste geval is extra begeleiding vanuit de school gewenst.

De ontwikkeling volgen

De leerlingvolgsysteemtoetsen geven ook aan hoe je kind presteert ten opzichte van klasgenoten. Daarom bevatten de toetsen niet alleen opgaven van lesstof die is behandeld, maar ook oude en zelfs toekomstige lesstof. Door opgaven van oude lesstof op te nemen, kan de leerkracht zien of je kind de oude stof nog wel kent. En doordat er ook moeilijkere opgaven in de toetsen zitten, kan jouw kind laten zien wat hij nog méér kan en kent. Je kind hoeft dus niet alle opgaven goed te kunnen maken. Het is daarom niet nodig om voor de leerlingvolgsysteemtoetsen te oefenen. Wel is het verstandig een keer te oefenen met de werkwijze, zodat je kind weet hoe de vragen en antwoordopties er uit zien.

Wat doet de leerkracht met de uitslag van de toetsen?

Meestal gebeurt er niets bijzonders na de uitslag omdat de toetsen vooral zijn bedoeld om de ontwikkeling van je kind te volgen. Alleen als de uitslag heel anders of veel lager is kan er extra onderzoek volgen. De uitslagen van leerlingvolgsysteemtoetsen geven ook al een inschatting voor de best passende middelbare schoolsoort voor je kind. Daarom maken deze toetsen vanaf groep 6 vaak, naast werkhouding en motivatie, onderdeel uit van het schooladvies in groep 8.

Naast de resultaten van jouw kind krijgt de leerkracht ook een score voor de hele klas. Die score laat zien of en hoeveel het niveau van de klas afwijkt van het gemiddelde. Dat kan de leerkracht informatie geven over waar die in de klas extra aandacht aan kan of moet besteden. Als de hele klas op een bepaald onderdeel lager scoort en op andere onderdelen juist hoog, kan de leerkracht de inhoud van de lessen daarop aanpassen.

Cito-toetsen en schooladvies

De school neemt de resultaten op de Cito-toetsen van het leerlingvolgsysteem mee in het schooladvies voor de middelbare school dat ieder kind in januari van groep 8 krijgt. Daarbij kijkt de school vooral naar de resultaten vanaf groep 6. Om een beeld te krijgen van het best passende vervolgonderwijs hoeft de school in groep 7 geen aparte Entreetoets meer af te nemen. Het advies is namelijk gewoon onderdeel van het E7-toetsmoment. Lees hier meer over het Verwacht toetsadvies. Na het schooladvies in januari van groep 8 maakt je kind in februari ook altijd nog een doorstroomtoets. De basisschool moet het schooladvies aanpassen als je kind bij de doorstroomtoets een hoger toetsadvies heeft.

Inzien van de toets

Of je de Cito-toetsen en andere toetsen mag inzien is afhankelijk van het beleid van de school. Er is vanuit Cito geen verbod op het inzien van de toets. Wel berust er copyright op de opgaven. Deze mogen dus niet verspreid worden. Als de school geen inzicht geeft, kun je vragen om een foutenanalyse. Zo kun je zien met welke onderdelen van de toetsen je kind moeite heeft.
Uitzondering hierop is de doorstroomtoets, die mogen ouders altijd inzien. Je kunt een toetsaanbieder inzage vragen in de doorstroomtoets die je kind heeft gemaakt. Als ouder meld je je aan bij de toetsaanbieder met een verzoek tot inzage. Inzage vindt plaats op het kantoor van de toetsaanbieder.